Yerel basının sorunları TBMM'de
CHP İzmir Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu Üyesi Rahmi Aşkın Türeli, yerel basının sorunlarının belirlenmesi için Meclis Araştırması açılmasını istedi.
Türeli bir ülkede basının gelişmesi ve güçlenmesi ile sağlıklı işleyen bir demokrasinin varlığı arasında çok yakın bir ilişki olduğuna dikkat çekti. Gazete, televizyon, radyo ve internet sitelerinin yerel ölçekte yaşadıkları sıkıntılara ilişkin önemli tespitlerde bulunan Rahmi Aşkın Türeli, bu sorunların başında mali imkânsızlıkların geldiğini belirterek bu durumun teknolojik yeniliklere ve gelişmelere uyum sağlamayı güçleştirdiğini ifade etti.
REKLAM PASTASINDAN ALDIĞI PAY BİNDE 3
Ülkemizde ulusal basın organlarına reklam veren büyük kuruluşların yerel basın organlarına yeteri kadar reklam vermemesi nedeniyle yerel basının ciddi bir mali sıkıntı içerisinde olduğunu vurgulayan Türeli, yerel basının ulusal reklam pastasından aldığı payın da yüzde 0,3'ler civarında kaldığını belirtti.
YEREL BASIN DEMOKRASİYE KATKI SAĞLIYOR
CHP'li Vekil araştırma önergesinde Türkiye’de halen 489 yerel günlük gazete, 849 yerel haftalık gazete, 253 yerel on beş günde bir çıkan gazete ve 470 yerel aylık gazetenin yanı sıra, 16 bölgesel televizyon, 215 yerel televizyon kanalı, 102 bölgesel ve 950 yerel radyo kanalının faaliyet göstermesine rağmen yerel basının çok ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğunun da altını çizdi. Türeli Meclis Araştırma önergesinde şu değerlendirmelerde bulundu:
"Bir ülkede basının gelişmesi ve güçlenmesi ile sağlıklı ve işleyen bir demokrasinin varlığı arasında çok yakın bir ilişki bulunmaktadır. Demokratik ülkelerde yasama, yürütme ve yargı erklerinin yanında dördüncü kuvvet olarak adlandırılan basının, gerçeklerin topluma doğru ve objektif bir biçimde yansıtılması, vatandaşların düşüncelerinin ve taleplerinin yönetenlere duyurulması, ülkenin sorunlarının tartışılması için uygun bir zeminin oluşturulması ve siyasi iktidarların kamuoyu adına denetlenmesi gibi önemli görevleri bulunmaktadır.
Basın bu görevlerini yerine getirirken olayları objektif ve tarafsız bir biçimde yansıtmak, sahip olduğu basın gücünü kişisel çıkarları için kullanmamak gibi mesleki etik kuralları ile bağlı olmak zorundadır. Demokratik ülkelerde basın, bu görevlerini yerine getirirken hem ulusal ölçekte hem de yerel düzeyde faaliyet göstermekte olup, içinde yaşadığımız iletişim çağında yazılı, görsel ve elektronik ortamlarda yoğun bir çalışma içerisinde bulunmaktadır. Günümüzde ağırlıklı olarak bölgesel ve yerel perspektifte faaliyet gösteren yerel basın kuruluşları, yöre insanlarının adeta gözü ve kulağı haline gelmiş olup, yörede yaşanan olaylar hakkında insanların bilgilendirilmesi, bölgesel ve yerel sorunların ortaya konulması ve yörede yaşayan vatandaşların taleplerinin yetkili mercilere yansıtılarak çözüm sağlanmasında büyük rol üstlenmiştir. Diğer taraftan, yerel basının, bölgesel ve yerel dinamiklerin katılımcı bir ortamda tartışılacağı bir zemin oluşturması bakımından ülkedeki demokrasi kültürünün gelişmesine çok büyük katkılar sağladığı açıktır. "
Yerel basının ulusal reklam pastasından aldığı payın yetersiz olduğunu ve her geçen gün mali sıkıntıların katlanarak arttığını belirten Rahmi Aşkın Türeli, Basın İlan Kurumu'nun (BİK) reklam paylarının giderek azaltmasının da yerel basına ciddi zorluklar getirdiğini ifade etti.
Türeli, "Yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de halen 489 yerel günlük gazete, 849 yerel haftalık gazete, 253 yerel on beş günde bir çıkan gazete ve 470 yerel aylık gazetenin yanı sıra, 16 bölgesel televizyon, 215 yerel televizyon kanalı, 102 bölgesel ve 950 yerel radyo kanalı faaliyet göstermektedir. Burada vurgulanması gereken önemli bir husus, ülkemizde bu kadar çok ve yaygın yerel ve bölgesel basın kuruluşları olmasına rağmen, yerel basının ciddi sorunlarla karşı karşıya olduğu gerçeğidir. Bu sorunların başında mali güçsüzlükler gelmekte olup, bu durum bir taraftan teknolojik yeniliklere ve gelişmelere uyum sağlamayı güçleştirirken, diğer taraftan bu alanda nitelikli eleman çalıştırılmasını engellemektedir. Ülkemizde ulusal basın organlarına reklam veren büyük kuruluşların yerel basın organlarına yeteri kadar reklam vermemesi nedeniyle yerel basın ciddi bir mali sıkıntı içerisindedir. Nitekim yerel basının ulusal reklam pastasından aldığı pay yüzde 0,3'ler civarında kalmaktadır.
Mevcut günlük yerel gazetelerin en büyük destekçisi konumundaki Basın İlan Kurumu'nun (BİK) reklam payının da giderek azalması içinde bulunulan bu mali sıkıntıları giderek ağırlaştırmaktadır. Diğer taraftan, teknolojik yenileşme ulusal yayınları bile zorlarken, yerel medya sahipleri değişime ayak uydurmakta zorluk çekmektedirler. " dedi. Yatırım maliyetleri çok yüksek Türeli yerel televizyon kanalları, yerel radyolar ve internet sitelerinin karşılaştıkları sorunlara da değinerek özellikle televizyon ve radyoların yatırım maliyetlerinin yüksek olmasının bu alanlarda hizmet veren kuruluşlara ciddi sıkıntılar yaşattığını ifade etti.
CHP'li Vekil sözlerini şöyle sürdürdü:
"Nitekim uydu yayıncılığının yüksek bütçeli bir iş olması nedeniyle birçok TV kanalı karasal yayın yapmaktadır. Bu çerçevede, uydu yayını yapamayan yerel TV kanallarının ulusal kanallara kıyasla izlenme oranı düşük kalmaktadır. Yerel televizyon kanalları ise program maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle genelde film oynatarak yayın akışlarını düzenlemektedirler. Bu nedenle de kaliteli program yapma şansları yok denecek kadar azalmıştır. Ayrıca yerel radyolarda yaşanan sorunlar da önemli boyuta ulaşmıştır. Yerel radyoların en büyük problemi yetişmiş personel azlığı ve verici yatırım maliyetinin yüksek olmasıdır. Ayrıca telif maliyetleri ve RTÜK payının ulusal radyo kanallarıyla aynı oranda olması da ciddi sorunları beraberinde getirmektedir.
Öte yandan, yerel internet sitelerinin sorunları da basın sektöründe önemli yer tutmaktadır. Türkiye'de halen 500 adet irili ufaklı yerel haber sitesi bulunmasına rağmen etkin site sayısı 200 adetle sınırlıdır. İnternet sitelerinin en önemli sorunu, yazılım ve hosting (siteyi içinde barındıran web hizmeti) sorunlarıdır. Profesyonel bir yazılıma sahip olamayan sitelere bir de hosting maliyetleri eklendiği zaman yük oldukça artmaktadır. Bu çerçevede, ülkemizde yerel basının sorunlarının araştırılması ve bu kapsamda oluşturulması gereken politikaların ve alınması gereken önlemlerin belirlenmesi amacıyla Meclis Araştırması açılmasının uygun olacağı düşüncesindeyiz."
