Beşkapılar Kalesi için restorasyon çağrısı

İzmir'in Foça İlçesi'nde bir süre önce restore edilmesine rağmen tarihi Beşkapılar Kalesi'nin duvarlarındaki yıpranma ve tahribat göze çarptı.

Restorasyonu tamamlanan ve kısa bir süre önce açılan Foça Kent Duvarları'nı örnek gösteren vatandaşlar, bir an önce Beşkapılar Kalesi için de çalışma yapılması için yetkililere çağrı yaptı.

İzmir Büyükşehir Belediyesi Başkanı Aziz Kocaoğlu'nun Unesco Dünya Mirası Geçici Listesi'nde bulunan ve 1'inci Etap Restorasyonu tamamlanan Foça Kent Duvarları'nın açılışı sırasında hemen yan taraftaki Beşkapılar Kalesi'nde 1983-1993 yılları arasında yapılan restorasyonu 'çakma' olarak nitelemesi üzerine gözler buraya çevrildi.

Kocaoğlu törende, "Bu restorasyona bakın bir de yanı başımızdaki Beşkapılar Kalesi restorasyonuna bakın. Hangisinin gerçek hangisinin argo deyimle 'çakma' olduğunu anlayacaksınız. Restorasyon budur. Çakması kiminse onundur" demişti.

Tarihi binlerce yıl öncesine dayanan Beşkapılar Kalesi duvarları, Kanuni Sultan Süleyman zamanında 1538-1539 yıllarındaki onarımı sonrası son olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın açtığı ihaleyle 1983 ve 1993 yıllarında taşeron bir şirket tarafından restore edildi. Bu restorasyonda uygun olmayan taşlar, beton bloklar, çimento kullanıldı. Denizin ve rüzgarın etkisiyle restorasyonun üzerinden kısa süre geçmesine rağmen yıpranma iyice belirginleşti.

İsmini açıklamak istemeyen bir uzman Beşkapılar Kalesi önündeki yolun orijinal taban seviyesi korunmadığından yukarıda kalmasının estetikten uzak bir görüntüyü ortaya çıkardığını söyledi. Tarihi dokuya uymayan malzemelerin kullanıldığı, bunun restorasyon ilkelerine aykırı bir durum olmasının dışında görüntü kirliliğine de neden olduğu belirtildi.

RESTORASYON ÇAĞRISI

Gözle görülen yıpranma nedeniyle vatandaşlar da Kültür ve Turizm Bakanlığı yetkililerine seslendi. Kaymakam Niyazi Ulugölge, Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu, Kültür ve Turizm Varlıkları ve Müzeler Genel Müdür Yardımcısı Zülküf Yılmaz'ın ders konusu yapılacak örnek bir onarım diye niteledikleri Foça Kent Duvarları restorasyonunu hatırlatan vatandaşlar, Beşkapılar Kalesi'nde de yeniden çalışma yapılması çağrısı yaptı.

Foça Kent Duvarları restorasyonu Prof. Dr. Ömer Özyiğit tarafından gerçekleştirildi. Duvarların orijinal görüntülerini elde etmek için günümüze gelen tüm duvar yüzeyleri korundu ve onarılarak tamamlandı. Derzler arası derin bırakılarak ışık-gölge oyunları yaratıldı. Böylelikle duvar yüzeyindeki taşların kabartma biçimde görünmeleri sağlandı. Kazılardan çıkan eski taşlar bu restorasyonda kullanıldı. Onarımı yapılan bütün kent duvarlarının yüzeylerinde eskitme yapıldı. Kent duvarlarında görülen bütün dönemlere ilişkin özgün harçlar analiz edildi ve restorasyonlarda özgün harca yakın, fakat daha güçlü harçlar kullanıldı. Bizans dönemi duvarları için toprak harç, Ceneviz dönemi için horasan harcı kullanıldı. Osmanlı dönemi kent duvarları restorasyonunda ise dönemine göre toprak ve kireç harçtan yararlanıldı.