Ege'de Doğalgaz Tehlikesi Kapıda

Uzmanlar, konutlarda 500 bine yakın doğalgaz abonesine ulaşan İzmir ve çevresindeki doğalgaz depolama alanlarının yetersizliğine dikkat çektiler. Sanayiciler ise doğalgaz tedarikinde yaşanabilecek bir azalmanın yılda 12 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren Ege ekonomisini sekteye uğratabileceği yönünde uyarıda bulundular.

İHTİYAÇ KATLANARAK ARTIYOR

Avrupa’da doğalgaz tüketimi en hızlı artan ülke olan Türkiye’nin doğalgaz ihtiyacını yüzde 58 oranında Rusya’dan sağladığını belirten Yaşar Üniversitesi Enerji Sistemleri Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Nurdan Yıldırım Özcan, ülkenin enerji ithali gereksiniminin her geçen yıl arttığını söyledi. Özcan, “Son 10 yılda ülkemizde doğalgaz arzı yüzde 91 oranında artış göstermiş olup, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu verilerine göre Türkiye’nin doğalgaz tüketimi 2000 yılında 14,6 milyar metreküpten, 2012 yılında 46,3 milyar metreküpe çıkmıştır. 2012 yılındaki yaklaşık 46,3 milyar metreküp olan doğalgaz tüketimimizin, 45 milyar 922 milyon metreküpü, yüzde 58 oranında Rusya’dan, yüzde 19’u İran’dan ve yüzde 9’ar oranda Azerbaycan ve Cezayir’ den ithal edildi. Türkiye, 2012 yılında doğalgaz ithalatı için yaklaşık 23,1 milyar dolar ödedi.

UKRAYNA’NIN KONUMU ÇOK ÖNEMLİ

Ukrayna’nın Rusya’ya yakınlığı açısından doğalgaz için transit bir ülke konumunda olduğunu ifade eden Özcan Ukrayna’nın stratejik konumuna şöyle değindi:
“Rusya ile Batı arasında bir köprü görevi gören Ukrayna gerek Rusya’ya yakınlığı gerekse Rus doğalgazı için transit bir ülke konumunda bulunması bakımından önemli bir devlet. Rusya’dan Ukrayna’ya boru hatları ile 3 güzergahtan doğalgaz gelmekte. Ukrayna’da ikiye ayrılan 32 milyar metreküplük hattın bir ayağı Moldova-Romanya-Bulgaristan üzerinden ise Türkiye’ye ulaşmakta. Ukrayna bahsi geçen boru hatları sayesinde Avrupa’nın doğalgaz dağıtım merkezi konumunda.”

ANCAK YÜZDE 5’İ DEPOLANIYOR

Doğalgaz depolama için kullanılan alanların çoğunun eski kuyulardan oluştuğunu belirten Nurdan Yıldırım Özcan,  Türkiye’de yıllık doğalgaz tüketimin ancak yüzde 5’inin depolanabildiğine dikkat çekti. Özcan, “Türkiye gibi doğalgazda ithalat bağımlılığı yüksek olan ülkelerde arz güvenliğini sağlamak için gerekli olan unsurların başında yıllık tüketimin yüzde 20-30’u kadar depolama kapasitesine sahip olmak geliyor. Ancak Türkiye’de doğalgaz depolama kapasitesi yıllık tüketimin sadece yüzde 5’i kadar. Türkiye’nin yıllık doğalgaz ihtiyacının yüzde 20’sinin depolanabilmesi için hali hazırda kullanılabilir durumda olan 2,6 milyar ve inşası devam eden 1 milyar metreküplük depolama kapasitesinin üzerine 7 milyar metreküplük ek yatırım gerekiyor. İlave yatırım büyüklüğünün, tesis yer seçimine bağlı olarak, 4-7 milyar ABD doları aralığında olacağı tahmin ediliyor” dedi.

YORGANCILAR UYARIYOR

Ege Bölgesi’nin, Türkiye’nin en zengin yenilenebilir kaynaklarına sahip olduğunu ve bu kaynağın iyi değerlendirilmesi gerektiğini belirten Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “Türkiye’nin en zengin yenilenebilir enerji kaynaklarına sahip olan bölgemiz, böylesi önemli bir süreçte bu potansiyelini sonuna kadar kullanmak zorunda. Aksi takdirde, bugün sorun gibi görünmeyen rezervler, artan taleple birlikte oldukça maliyetli bir noktaya ilerleyebilir” dedi.

KAYA GAZINA YÖNELMELİ

Yaşar Üniversitesi’nin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, Türkiye’nin enerji ithalatında yüksek oranda bağımlı kalmasının risklerine de dikkat çekti. İzmir ve Ege Bölgesi’nde doğalgaz tedarikinde yaşanabilecek bir azalmanın bölge ekonomisini sekteye uğratabileceğini belirten Yorgancılar, “Türkiye’nin toplam dış ticaret açığı içinde sadece Rusya’nın payı yüzde 18’dir. Kuşkusuz bunda en büyük etken enerji ithalatıdır. Bizim gibi Rusya’ya enerjide bağımlı olan Almanya ve Fransa’nın Kırım meselesinde daha pasif kalmasındaki en büyük etken de budur. Türkiye genelinde 152 milyar dolar ihracatı gerçekleştiren sanayicimizin en önemli girdilerinden biri enerji. Bir sanayi bölgesi olan İzmir ve Ege’de bu anlamda yaşanacak bir azalma özellikle de belli sektörlerimizi çok ciddi sıkıntıya sokabilecektir. Üretimi kısıtlayacak her türlü engel, ülke ekonomisini de direkt sekteye uğratacaktır. Sanayinin enerji ihtiyacı göz önünde bulundurulduğunda, Bugün Amerika’nın başarıyla uyguladığı, kaya gazı kullanımının ülkemizde de yoğunlaştırılması gerektiğinin altını çizmek istiyorum.” şeklinde bilgi verdi.

Yaşar Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Emre İşeri olası senaryoları değerlendirdi. İşeri, şunları söyledi:
“Eğer yeni Kiev hükümeti bağlarını Moskova’dan koparma pahasına Avrupa’yla yakınlaşma sürecine girer ve Moskova da enerjiyi geçmişteki krizlere benzer bir şekilde ‘silah’ olarak kullanma yoluna giderse geçici bir enerji krizi beklenebilir.  Ancak böyle bir enerji krizinin oluşması durumunda dahi piyasalardaki görece doğal gaz  bolluğu ve talebin nispeten düşük seyrediyor olması nedeniyle etkisinin fazla olmayacağı söylenebilir.”

RAKAMLARLA DOĞALGAZ KULLANIMI

İzmir’de bulunan doğalgaz abone sayısı: 492 bin 828
İzmir’de doğalgaz kullanan sanayi firması: 200
Ege genelinde bulunan yeraltı doğalgaz depolama tesisleri ve kapasiteleri şöyle:
Ege Gaz’ın işlettiği 280 bin metreküp LNG(spot sıvılaştırılmış doğalgaz) kapasiteli Aliağa LNG Terminali
2013 yılı İzmirgaz Abone, Serbest tüketim ve taşıma miktarları ise şöyle:
 Abone Tüketimi (Konut): 253 milyon 562 bin 858 metreküp
Serbest Tüketim: 306 milyon 717 bin 777 metreküp
Taşıma yapılan gaz miktarı: 2 milyon 131 bin 037,286 metreküp