TOHTİ’NİN NOBEL BARIŞ ADAYLIĞINA İZMİR’İN AKADEMİ DÜNYASINDAN TAM DESTEK

TOHTİ’NİN NOBEL BARIŞ ADAYLIĞINA İZMİR’İN AKADEMİ DÜNYASINDAN TAM DESTEK

İzmir’ in akademik dünyası Uygur Türkü İlham Tohti için bir araya geldi.

İzmir Atlı Spor Kulübü şömineli salonda düzenlenen yemekli toplantıya İzmir ve civar illerinde bulunan üniversitelerden çok sayıda akademisyen katıldı. Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, İzmir Düşünce Platformu, İlham Tohti İnsiyatif Hareketi, İzmir Yüksek Ticaretliler Derneği ve İsa Yusuf Alptekin Vakfı’nın organizasyonlarında bir araya gelen katılımcılar Çin’in baskıcı politikalarına karşı Uygur Türk’ü İlham Tohti’nin yanında olduklarını belirttiler.

Çin tarafından haksız yere müebbet hapis cezasına çarptırılan Uygur aydını İlham Tohti’ nin 2026 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmesi için ortak bir basın açıklamasının yapıldığı toplantıda benzer bir toplantının bir gün önce İstanbul’da ve İzmir’den bir gün sonra da 30 Kasım 2025’de Ankara’da yapılacağı bilgisini paylaştılar.

Açıklamada; bu panel dizilerinin ardından Çin’in baskıcı politikalarına karşı Uygurların barışçıl mücadelesinin en önemli entelektüel figürlerinden biri olan İlham Tohti’nin yıllardır diyalog, hukuk ve barış ilkelerinden ödün vermeden çalıştığı vurgulandı. Ekonomist kimliğiyle Doğu Türkistan’daki yapısal eşitsizlikleri bilimsel verilerle ortaya koyan Tohti’nin, siyasal şiddeti reddeden tutumu nedeniyle hedef alındığı ve 2014’te siyasi nitelikli bir yargılamayla müebbet hapse mahkûm edildiği hatırlatıldı. Açıklamada, Tohti’nin tecrit koşullarında tutulmasının, ailesiyle görüştürülmemesinin ve hukuki erişimin engellenmesinin uluslararası hukuk açısından ciddi ihlaller oluşturduğu belirtildi.

İlham Tohti’nin düşünsel mirasının, etnik gerilimlerin barışçıl yollarla çözülebileceğine dair güçlü bir inancı temsil ettiğine dikkat çekilen açıklamada, Çin yönetiminin baskıcı tutumunun bu çabaları engellediği ifade edildi. Tohti’nin bugün hem Uygur halkı hem de dünya genelinde insan hakları savunucuları için “cesur ve barışçıl duruşun sembolü” olduğu vurgulandı. Uluslararası toplumun Tohti’ ye verdiği destek hatırlatılarak, Sakharov Düşünce Özgürlüğü Ödülü, Václav Havel İnsan Hakları Ödülü, PEN Özgürlük İçin Yazma Ödülü, Martin Ennals Ödülü ve Turan Yazgan Büyük Ödülü dahil onun üstünde uluslararası ödüle layık görüldüğü belirtildi. 2018’den bu yana Nobel Barış Ödülü’ne düzenli olarak aday gösterildiği, birçok yıl son adaylar arasında yer aldığı bilgisi de verildi.

HER ADAYLIK UYGUR HALKININ SESİNİ GÜÇLENDİRİYOR

Basın açıklamasında, Nobel Barış Ödülü için aday gösterme hakkına sahip akademisyenlerin, parlamenterlerin ve kurumların desteğinin kritik önem taşıdığı ifade edildi. İlham Tohti’nin adaylığının, yalnızca bir aydının yaşadığı adaletsizliği değil; Uygurların maruz kaldığı soykırım niteliğindeki sistematik baskıları uluslararası kamuoyuna daha görünür kılacağı belirtildi. İlham Tohti’ nin Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmesi, onun özgürlüğü için küresel baskı oluşturmasının yanında tüm Uygurların temel haklarının tanınmasına yönelik tarihi bir fırsat doğuracağı da belirtilerek bu ödülün Uygur halkının haklı davasının yeniden teyidi olacağının altı çizildi..

İlham Tohti İnisiyatif Hareketinin Kurucu Başkanı Enver Can ise Uygurların Mandelası olarak anılan İlham Tohti’nin yalnız Uygurların değil, bütün Türk dünyasının ve insanlığın ortak vicdanı olduğunu ifade ederek böyle bir insanın barışçıl mücadelesine destek verdikleri için bütün katılımcılara, kurum ve kuruluşlara teşekkür etti. Tohti’nin Nobel Barış Ödülü’nü kazanması, ‘kanayan yaramız’ diye tarif edilen Uygur İnsan Hakları Sorununun tüm dünyada yeniden teyit edilmesi anlamına geleceğinden kolları sıvayarak destek arayışlarına çıktıklarını ve Türk kamuoyunun bu anlamdaki desteklerinden fazlasıyla memnun olduklarını belirtti. Tohti’ nin düşünsel mirasının hücre duvarları ardında bile etkisini sürdürdüğünü vurgulayan Enver Can, insan haklarına değer veren tüm kişi ve kurumları 2026 Nobel Barış Ödülü adaylığı sürecine destek olmaya çağırdı.

Toplantının sonunda söz alan konuşmacılar, Uygur halkının bugün için en çok ihtiyaç duyduğunun uluslararası dayanışma olduğunu ifade ederek desteklerinin süreceğini ve burada, böyle bir girişimin içinde olmaktan mutlu olduklarını söylediler.